اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD)یک بیماری روانی است که باعث ایجاد افکار یا تمایلات ناخواسته مکرر (وسواس) می‌شود. همچنین می‌تواند باعث شود که کارهای خاصی را بارها و بارها انجام دهید (اجبار). ممکن است هم وسواس و هم اجبار داشته باشید.
OCD در مورد عاداتی مانند جویدن ناخن یا فکر کردن به افکار منفی نیست. یک فکر وسواسی ممکن است این باشد که اعداد یا رنگ‌های خاص "خوب" یا "بد" هستند. به عنوان مثال، یک عادت اجباری ممکن است این باشد که پس از دست زدن به چیزی که ممکن است کثیف باشد، دستان خود را هفت بار بشویید. اگرچه نمی‌خواهید به این کارها فکر کنید یا انجام دهید، اما احساس می‌کنید نمی‌توانید متوقف شوید.
OCD می‌تواند بسیار ناراحت کننده باشد و زندگی شما را مختل کند. اما درمان‌ها و استراتژی‌های مقابله‌‌‌ای می‌تواند کمک کننده باشد.
آیا OCD یک اختلال اضطرابی است؟
OCD در گذشته به عنوان یک اختلال اضطراب طبقه بندی می‌شد . اما این با ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی که در سال 2013 منتشر شد، تغییر کرد. اکنون در دسته‌ای به نام «اختلالات وسواسی-اجباری و مرتبط» قرار می‌گیرد. با این حال، اکثر افراد مبتلا به OCD دارای اختلال اضطرابی نیز هستند.
OCD در مقابل OCPD
OCPD مخفف اختلال شخصیت وسواسی-اجباری است. افراد مبتلا به آن توجه زیادی به نظم، جزئیات و کمال دارند که آنها را انعطاف ناپذیر و کنترل کننده می‌کند. افکار مزاحم و رفتارهای تکراری بخشی از آن نیستند.
برخلاف افراد مبتلا به OCD، افراد مبتلا به OCPD معمولاً از وسواس‌های خود آزار نمی‌دهند و تشخیص نمی‌دهند که مشکلی دارند. این اختلال باعث ایجاد مشکلاتی در روابط می‌شود.
اکثر افراد مبتلا به OCD هم وسواس و هم اجبار دارند، اما شما می‌توانید فقط یک یا آن علامت را داشته باشید. برخی از افراد همچنین دارای اختلال تیک هستند که در آن حرکات یا صداهایی تولید می‌کنند که نمی‌توانند کنترل کنند.
وسواس
اینها افکار، امیال یا تصاویر ذهنی ناخواسته‌‌‌ای هستند که بارها و بارها دارید. ممکن است سعی کنید آنها را نادیده بگیرید یا از داشتن آنها جلوگیری کنید، اما نمی‌توانید. برخی از انواع مشابه افکار وسواسی در بین افراد مبتلا به OCD رایج است. مثالها عبارتند از:
- نگرانی در مورد آسیب دیدن خود یا سایر افراد
- آگاهی مداوم از پلک زدن، تنفس یا سایر احساسات بدن
- نگرانی در مورد میکروب‌ها و آلودگی‌هایی که بدن شما را لمس می‌کنند
- ترس از دست دادن یا فراموش کردن چیزها
- نگرانی در مورد از دست دادن کنترل آنچه انجام می‌دهید یا می‌گویید
- افکار ناراحت کننده در مورد جنسیت، مذهب یا خشونت
- نیاز به متقارن یا منظم بودن چیزها
اجبارها
اینها اعمال فیزیکی یا ذهنی هستند که احساس می‌کنید مجبورید انجام دهید، حتی اگر نمی‌خواهید. آنها معمولاً به یک وسواس مرتبط هستند. ممکن است باور داشته باشید که با انجام آنها افکار ناخواسته را متوقف می‌کنید یا از وقوع اتفاق بد جلوگیری می‌کنید. این رفتارها ممکن است چندین عمل را در تشریفات مفصلی ترکیب کنند. مثالها عبارتند از:
- انجام کارها به ترتیب خاصی در هر زمان یا حفظ روال سفت و سخت
- نیاز به شمارش چیزها، مانند گام‌ها یا بطری‌ها، و اهمیت دادن به اعداد خاص
- آداب شستشو و نظافت
- چیدمان اقلام به ترتیب خاص
- چندین بار چک کردن قفل بودن درها، خاموش بودن وسایل و غیره.
- تکرار برخی کلمات یا دعای بی صدا
- دائماً به دنبال اطمینان یا تأیید است
یکی دیگر از علائم رایج OCD اجتناب از موقعیت‌هایی است که باعث ایجاد وسواس می‌شود.
علائم می‌تواند از خفیف تا آنقدر جدی باشد که ناتوان کننده باشد. آنها گاهی اوقات می‌توانند با گذشت زمان بهتر یا بدتر شوند. چیزهایی که در مورد آنها وسواس دارید و رفتارهایی که مجبور به انجام آنها هستید نیز ممکن است تغییر کنند.
در حالی که انواع شناخته شده بالینی OCD وجود ندارد ، وسواس‌ها و اجبارها تمایل دارند حول موضوعات مشترک خاصی بچرخند.
این موارد عبارتند از:
چک کردن. این شامل نگرانی دائمی‌از اینکه کار اشتباهی انجام داده اید یا اینکه اتفاق بدی قرار است بیفتد، است، بنابراین قفل، سیستم هشدار، اجاق گاز یا کلیدهای چراغ را بارها و بارها بررسی می‌کنید.
آلودگی. این ترس از چیزهایی است که ممکن است کثیف باشند یا اجبار به تمیز کردن آنها. ممکن است از دست زدن به دستگیره‌های در، استفاده از توالت‌های عمومی‌یا دست دادن خودداری کنید. آلودگی روانی شامل احساس این است که با شما مانند کثیفی رفتار شده است.
تقارن و نظم. این نیاز به چیدمان چیزها به شیوه‌‌‌ای خاص است. همچنین شامل شمارش اجباری یا اعمال تکراری است. ممکن است مبتنی بر یک وسواس باشد که کاملاً نامرتبط است - مانند نگرانی از مرگ کسی مگر اینکه چند بار روی میز ضربه بزنید.
نشخوار فکری و افکار مزاحم . این یک وسواس فکری است. برخی از این افکار ممکن است خشن یا آزاردهنده باشند.
OCD پس از زایمان
گاهی اوقات تصور می‌شود که تغییر در هورمون‌ها در طول بارداری و بعد از آن به اضافه مسئولیت‌های اضافه‌شده والدین بودن باعث ایجاد نوعی OCD می‌شود. OCD پس از زایمان یا پری ناتال شامل افکار و رفتارهایی است که در اطراف کودک متمرکز هستند، مانند ترس مداوم از اینکه اتفاق بدی برای او بیفتد، یا ضدعفونی بیش از حد وسایل کودک.
مهم است که بدانیم همه والدین تازه وارد تا حدی نسبت به نوزادان خود اضطراب دارند. مانند سایر اشکال OCD، اگر شما را از زندگی عادی یا مراقبت از کودک خود باز دارد، یا اگر برای مدیریت وسواس‌های خود به رفتارهای اجباری تکیه کنید، تا سطح یک اختلال افزایش می‌یابد.
پانداها
اعتقاد بر این است که یکی از اشکال نادر OCD در کودکان با عفونت با باکتری استرپتوکوک گروه A مرتبط است. با اختلالات عصبی-روانی خودایمنی کودکان مرتبط با عفونت‌های استرپتوکوک ( PANDAS )، علائم OCD به طور ناگهانی و چشمگیر، بلافاصله پس از ابتلای کودک به عفونتی مانند گلودرد استرپتوکوکی یا مخملک ظاهر می‌شوند.
علاوه بر وسواس و اجبار، علائم PANDAS می‌تواند شامل تیک (کلامی‌و فیزیکی)، تحریک پذیری و چسبندگی باشد. آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت استرپتوکوکی می‌توانند همراه با درمان استاندارد علائم OCD به PANDAS کمک کنند.